საქართველო, 22 დეკემბერი, საქინფორმი. კვლევა სახელწოდებით „რუსულენოვანი განათლების განვითარების დინამიკა საქართველოში რუსულ-უკრაინული ომის კონტექსტში“, რომელიც სამოქალაქო ინტეგრაციისა და ეროვნებათშორისი ურთიერთობების ცენტრის მიერ განხორციელდა საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის მხარდაჭერით, საქართველოს ზოგადი განათლების სისტემაში მიმდინარე ცვლილებებს აფასებს. კვლევა მიეძღვნა საქართველოში რუსულენოვანი და უკრაინულენოვანი განათლების ტრანსფორმაციას რუსეთ-უკრაინის ომის პირობებში.

ის განიხილავს ცვლილებებს ინსტიტუციურ რუკებსა და დემოგრაფიულ მონაცემებში 2020 წლიდან, იკვლევს თუ რა საგანმანათლებლო შესაძლებლობებს სთავაზობს საქართველო რუსულენოვან იმიგრანტებს და რა ალტერნატივები არსებობს ქვეყანაში განათლების სისტემის შეთავაზებებს მიღმა, რა ტიპის გამოწვევები არსებობს რუსულენოვან საჯარო და კერძო ავტორიზებულ სკოლებში საქართველოს განათლების სისტემაში წარმოქმნილ სიახლეებთან ადაპტირებისა და ხარისხიანი სწავლების განხორციელების თვალსაზრისით და როგორია სისტემის რეაგირებისა და მზაობის მექანიზმები არსებული საჭიროებების საპასუხოდ, და ბოლოს, რა მოლოდინები, აღქმები და დამოკიდებულებები აქვთ იმიგრანტ მოსწავლეებსა და მათ მშობლებს საქართველოში ზოგადი განათლების მიღების შესაძლებლობებთან და სპეციფიკასთან დაკავშირებით.

კვლევის თანახმად, 2016-2017-იდან 2022-2023 წლამდე პერიოდში, უცხო ქვეყნის მოსწავლეების რაოდენობა გაიზარდა და 2022-2023 წელს 10 934-ით განისაზღვრა. ასევე გაიზარდა უცხოელი სტუდენტების/მოქალაქეობის არმქონე სტუდენტების კონკრეტული წილი 0,9%-დან 1.7%-მდე. კვლევაში ნათქვამია, რომ საქართველოში შემცირდა უცხოელი სტუდენტების რაოდენობა, გარდა რუსეთის, ბელარუსისა და უკრაინის მოქალაქეებისა, რომელთა რიცხვიც გაიზარდა.

უფრო მეტიც, კონკრეტულად რუსულენოვანი განათლების შესაძლებლობებზე ფოკუსირებისას, კვლევა აჩვენებს, რომ 2022-2023 სასწავლო წელს რუსულენოვანი სკოლების ან სექტორების რაოდენობა 13 ერთეულით შემცირდა, ძირითადად თბილისში, რუსთავსა და ბათუმში – ქალაქებში, სადაც იმიგრანტების მაღალი კონცენტრაციაა.

იმ გამოწვევების საპასუხოდ, რომლებსაც რუსულენოვანი იმიგრანტები აწყდებიან განათლებაზე წვდომასთან დაკავშირებით, ანგარიშში ხაზგასმულია „საოჯახო ტიპის სკოლების“ და „საგანმანათლებლო ცენტრების“ გაჩენა, რომლებიც ქართული საგანმანათლებლო სისტემის მიღმა ფუნქციონირებენ. ეს ალტერნატიული ინსტიტუციები მკვეთრად განსხვავდება ერთმანეთისაგან მოსწავლეთა რაოდენობის, პროგრამის, საგნების, მასწავლებლების რაოდენობისა და კვალიფიკაციის, ინფრასტრუქტურული შესაძლებლობების, სწავლის საფასურისა და რუსეთის ფედერაციის საგანმანათლებლო სისტემასთან აფილირების გზების თვალსაზრისით.

ამ კონტექსტში, ანგარიშში ხაზგასმულია არაავტორიზებული რუსულენოვანი სკოლების ქართულ საგანმანათლებლო სისტემაში ინტეგრაციის აუცილებლობა, რასაც უნდა ახლდეს ყოვლისმომცველი მონიტორინგი. ეს მოიცავს საგანმანათლებლო საქმიანობით დაკავებული დაწესებულებებისთვის სპეციფიკური მოთხოვნებისა და სტანდარტების დაწესებას, საქართველოს ეროვნულ განათლების სისტემასთან მათი შესაბამისობის უზრუნველყოფას. ეს ასევე აღკვეთს საქართველოს ტერიტორიაზე ანტისახელმწიფოებრივი ან ნაციონალისტური პროგრამების არსებობას.

კვლევაში ასევე ხაზგასმულია რუსულენოვან სკოლებში არსებული გამოწვევები, მათ შორის საქართველოს განათლების სისტემაში წარმოქმნილ სიახლეებთან ადაპტირება და მშობლიურ ენაზე განათლების მიღება. ამასთან, აღინიშნა დაძაბულობა სხვადასხვა ეთნიკური ჯგუფის სტუდენტებს, განსაკუთრებით რუსებსა და უკრაინელებს შორის, რაც უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შედეგად გამწვავდა.

მშობლების ჩართულობასთან დაკავშირებით, კვლევაში ნათქვამია, რომ მიგრანტი მოსწავლეების მშობლები უფრო მეტად არიან ჩართულნი სასკოლო ცხოვრებაში, რაც განპირობებულია შვილების ახალ გარემოსთან ადაპტაციის ხელშეწყობის სურვილით და ზრუნვით; სკოლასთან ურთიერთობის განსხვავებული კულტურული გამოცდილებით; შვილების განათლებაზე პასუხისმგებლობის მაღალი ხარისხით; სკოლაში მიღებულ განათლებასა და გამოცდილებასთან დაკავშირებული მაღალი მოლოდინებით.

ანგარიშის ბოლოს რიგი რეკომენდაციებია მოცემული. იგი ხაზს უსვამს ქართულის, როგორც მეორე ენის, სწავლების სისტემატური გაუმჯობესების აუცილებლობას და რუსულენოვანი სკოლების წინაშე მდგარი გამოწვევების ზედმიწევნით შესწავლას სთავაზობს.