სამართალი
გოჩა ლორთქიფანიძე - სტრასბურგის სასამართლოს პრაქტიკაში პირველად მოხდა, რომ მან იმსჯელა ოკუპაციის, როგორც სამართლებრივი კატეგორიის, შესახებ

 საქართველო, 9 თებერვალი, საქინფორმი. ჩვენი სამართლებრივი სტრატეგია ემყარებოდა ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის ფარგლებში სტრასბურგის სასამართლოს პრეცედენტული სასამართლო პრაქტიკის ახლებურად გააზრებას და რუსეთის მხრიდან ადამიანის უფლებების დარღვევების განგრძობადობის დასაბუთებას, – ამის შესახებ იუსტიციის მინისტრმა, გოჩა ლორთიფანიძემ პარლამენტში ოთხი კომიტეტის გაერთიანებულ სხდომაზე გამოსვლისას განაცხადა. გოჩა ლორთქიფანიძის ანგარიში 21 იანვარს სტრასბურგის სასამართლოში მოპოვებულ ისტორიულ გამარჯვებას ეხება.

სამართლებრივი სტრატეგია, ასევე, ეფუძნებოდა იურისდიქციისა და, შესაბამისად, ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის ფარგლებში სტრასბურგის სასამართლოს პრეცედენტული სასამართლო პრაქტიკის ახლებურად გააზრებას და, რაც მთავარია, რუსეთის მხრიდან ადამიანის უფლებების დარღვევების განგრძობადობის დასაბუთებას. შედეგად მივიღეთ ის, რომ სტრასბურგის სასამართლომ გაიზიარა ჩვენი არგუმენტაცია და რუსეთის მხრიდან დარღვევები დაადგინა ადმინისტრაციული პრაქტიკის სახით. ამასთან, სასამართლომ ხაზი გაუსვა, რომ „ადმინისტრაციული პრაქტიკის“ მისეული დეფინიცია არ ეყრდნობა მაინცდამაინც აქტების რაოდენობრივ მახასიათებელს;

ჩვენ ვაცნობიერებდით, რომ სტრასბურგის სასამართლო პირველად დადგა დიდი გამოწვევის წინაშე, რასაც წარმოადგენდა ევროპის საბჭოს ორ სახელმწიფოს შორის სამხედრო კონფლიქტისას მომხდარი დარღვევების განსჯა ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის თვალსაზრისით. შესაბამისად, სამართლებრივი სტრატეგია აგებული იყო იმგვარად, რომ გარკვეული გაგებით სასამართლო მაქსიმალურად შეგვებოჭა განხილვის პროცესში ისე, რომ მას ემსჯელა ომის საქმეზე. ამას ემსახურებოდა ის გარემოებაც, რომ 2018 წლის 23 მაისს, სტრასბურგის სასამართლოში ომის საქმეზე გამართული საბოლოო მოსმენიდან 3 თვეში, ახალი სახელმწიფოთაშორისი დავა დავიწყეთ რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ, რომელიც შეეხებოდა 2008 წლის ომის შედეგებს – განგრძობად ადმინისტრაციულ პრაქტიკას საოკუპაციო ხაზის გასწვრივ და ოკუპირებულ რეგიონებში“,- აღნიშნა იუსტიციის მინისტრმა.

ლორთქიფანიძის თქმით, სამართლებრივი სტრატეგიის ნაწილში განსაკუთრებული აქცენტი გამახვილდა ოკუპაციაზე, ეთნიკურ წმენდასა და დევნილების დაბრუნებაზე.

სტრასბურგის სასამართლოს მიერ „ოკუპაციის“ ცნების დამკვიდრების თვალსაზრისით, ხელშესახებ შედეგს მივაღწიეთ – სასამართლოს პრეცედენტული სამართლის პრაქტიკაში პირველად მოხდა, როცა პოლიტიკური და სამართლებრივი გაგება ერთმანეთს შეერწყა და სასამართლომ საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის საფუძველზე მყარად იმსჯელა ოკუპაციის, როგორც სამართლებრივი კატეგორიის, შესახებ. „ოკუპაცია“ გახდა „ეფექტური კონტროლის“ ტოლფარდი და, შესაბამისად, იურისდიქციისა და შემდგომ მხარე-სახელმწიფოსთვის პასუხისმგებლობის შერაცხვის საფუძველი;

ეთნიკური წმენდის თვალსაზრისით, შევისწავლეთ და პოზიციებში გავითვალისწინეთ 1994 წლის ეუთო-ბუდაპეშტის სამიტის დასკვნები, აფხაზეთში საქართველოს კონფლიქტის თაობაზე გაერო-უშიშროების საბჭოს რეზოლუციები ეთნიკურად მოტივირებული მკვლელობების შესახებ და, რაც მთავარია, აფხაზეთში საქართველოს ეთნიკური წმენდის შესახებ 1996 წელს გაერო-ოფიციალურ დოკუმენტად გავრცელებული ანგარიში.

სტრასბურგის სასამართლოს მიერ 21 იანვრის გადაწყვეტილებაში კონვენციის ცალკეული მუხლის დარღვევების ქართველების ეთნიკურ წმენდად კვალიფიკაციამ შედეგად მოიტანა ის, რომ ვამტკიცოთ შემდეგი – საერთაშორისო თანამეგობრობის ყველა წევრ-სახელმწიფოს გაუჩნდა სამართლებრივი ვალდებულება, არ აღიაროს საერთაშორისო სამართლის ნორმების უხეში დარღვევით შექმნილი ვითარება აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში; იგივე ეხება დევნილების დაბრუნების უფლებასაც.

სტრასბურგის სასამართლო მკაფიოდ აკისრებს დევნილების დაბრუნების ვალდებულებას რუსეთის ფედერაციას და საინტერესოა ის, რომ ამ საკითხის კონტექსტში ახსენებს ჟენევის მოლაპარაკებებს, როგორც პოლიტიკურ ფორუმს, რაც ადასტურებს ჩვენი მიდგომის სისწორეს, როდესაც თავიდანვე ვცდილობდით პოლიტიკურ და სამართლებრივ ფორმატებში პროცესების სინქრონიზება-კოორდინირებას;

ამ სამართლებრივ სტრატეგიას ამყარებდა მტკიცებულებათა ერთობლიობა, რომლებიც ჩვენ კოლეგა უწყებებთან ერთად მოვიძიეთ და სტრასბურგში წარვადგინეთ“,- აღნიშნა საქართველოს იუსტიციის მინისტრმა.